KIES Kindplan - rechten kind bij scheiding

Kinderen recht doen bij scheiding is de verantwoordelijkheid van volwassenen! 

Foto's Monique Claes

KIES Kindplan©
voor de rechten van het kind bij scheiding

DOWNLOAD HIER het KIES Kindplan
Voor kinderen 4 - 6 jaar
KIES Kleuterplan - versie voor kinderen van 4-6 jaar 
Voor kinderen 7-12 jaar
KIES Kindplan - versie voor kinderen 7-12 jaar
Voor jongeren 13-17 jaar
KIES Jongerenplan - versie voor jongeren van 13-17 jaar

Voor ouders
KIES Kind Ouder Belofte

Voor professionals
KIES Kleuterplan  - uitgebreide versie met informatie voor de professional 
KIES Kindplan  - uitgebreide versie met informatie voor de professional
KIES Jongerenplan - uitgebreide versie met informatie voor de professional
KIES Kind Ouder Belofte

KIES Kindplannen Flyer/Poster

KIES in andere talen
Informatie in je eigen taal kan bijdragen aan de kwaliteit van zorg en hulp voor kinderen, jongeren en ouders. Aan het begin van de scheiding is het waardevol om kinderen, jongeren en ouders goed te informeren en ondersteunen. Om die reden is een aantal voorlichtingsmaterialen en tools in de talen Engels, Spaans en Papiaments, beschikbaar gesteld. Als professional kun je de informatie een tools gebruiken tijdens je afspraak met kinderen, jongeren en/of ouders die de talen als moedertaal spreken of dit beter kunnen dan Nederlands. 

• Een kindgesprek is geen zitting
• Voer het kindgesprek in een kindvriendelijke ruimte
• Draag geen toga maar gewone kleding
• Haal het kind zelf en laat niet de bode dit doen
• Neem de tijd. In 10 minuten kan een kind nooit zijn/haar verhaal vertellen
• Betrek een (KIES) deskundige met noodzakelijke ervaring in gesprekken met kinderen in moeilijke situaties 
• Denk na over de timing van het kindgesprek. Is dit voor of na de zitting met ouders? Ga je het kindgesprek neutraal aan of toets je de visie van ouders bij het kind?
• Plan in geen geval het kindgesprek direct voor de zitting van de ouders maar creëer wat ruimte hiertussen. Geef het kind letterlijk en figuurlijk ruimte
• Plan het kindgesprek op een ander moment of op een andere verdieping zodat de ouders en het kind de wachtruimte niet hoeven te delen
• Schrijf het kind zelf een kindvriendelijke brief met de uitspraak. Voorbeelden van al iets kindvriendelijkere uitspraken: Uitspraak rechtbank Utrecht en uitspraak Rotterdam

NB: Het KIES Kindplan is een contract tussen kinderen (KIES Kind plan of KIES Kleuterplan) of jongeren (KIES Jongerenplan) en hun ouders bij scheiding. Hét document waarmee we kinderen een stem kunnen geven bij scheiding volgens de richtlijnen van het IVRK.
De KIES Kind Ouder Belofte is er om ouders te ondersteunen en te helpen voor hun kind te kunnen kiezen. Het KIES Kindgesprek ondersteunt kinderen in de fase van de scheiding waarbij ouders hun scheiding regelen.

Kindperspectief - Foto Monique Claes

Wat is het KIES Kindplan?
Het KIES Kindplan is een document dat is opgesteld vanuit het perspectief en voor het belang van het kind en de wettelijke verplichting om kinderen te betrekken bij beslissingen die hen aangaan, zoals bij het opstellen van het ouderschapsplan of bijvoorbeeld wijzigingen in de omgang. Er zijn versies voor verschillende leeftijden.

Waarvoor is het KIES Kindplan?
Het KIES Kindplan is er voor de rechten van kinderen bij scheiding. Het KIES Kindplan helpt kinderen hun wensen en behoeften kenbaar te maken aan hun ouders en eventuele andere betrokkenen. Het KIES Kindplan ondersteunt en helpt ouders om een werkend ouderschapsplan te maken waarin de belangen van alle partijen, en dus ook van de kinderen, zijn meegenomen.

Hoe helpt het KIES Kindplan kinderen?
Het KIES Kindplan geeft kinderen informatie over hun rechten bij scheiding. Het KIES Kindplan geeft kinderen een stem en helpt hen na te denken over hun wensen en behoeftes, hun vragen en eigen mening kenbaar te maken. Door het KIES Kindplan leren ze dat zij recht hebben op hun mening bij de afspraken die over hen worden gemaakt bij de scheiding van hun ouders.

Hoe helpt het KIES Kindplan ouders om echt naar hun kind te luisteren en hun wensen serieus te nemen?
Het KIES Kindplan ondersteunt kinderen bij hun eigen verhaal en individuele wensen en behoeftes die zij hebben. Het ondersteunt de rechten van kinderen bij hun wensen en behoeftes waarvan we weten dat alle kinderen die een scheiding meemaken op de één of andere manier mee te maken (kunnen) hebben of krijgen. Die wensen en behoeftes kennen we vanuit wetenschappelijk onderzoek en ruim 20 jaar ervaring uit de praktijk. Het KIES Kindplan doet ook een beroep op ouders om voor zichzelf te verantwoorden wat waarom wel of niet voor hen kan bij het afstemmen met de andere ouder endaarbij ook de behoeftes en wensen van het kind te kennen.

Is het KIES Kindplan rechtsgeldig?
Het KIES Kindplan is in lijn met de wettelijke bepaling voor kinderrechten zoals opgesteld in het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK). Het kan gebruikt worden naast het wettelijk verplichte ouderschapsplan bij scheiding en samen ingediend worden bij een echtscheidingsconvenant.Ook kan het KIES Kindplan op een later moment van de scheiding en bij veranderingen worden gebruikt om (opnieuw) in gesprek te gaan.

Wie heeft het KIES Kindplan ontwikkeld?
Het KIES Kindplan is ontwikkeld door het Expertisecentrum Kind en Scheiding vanuit onderzoek, kennis en ervaring in het ontwikklen van programma's tools en scholing voor begeleiding en hulpverlening bij scheiding waarbij het belang en de stem van het kind centraal staat.

Waar vanuit is het KIES Kindplan ontwikkeld?
Het KIES Kindplan is ontwikkeld vanuit de KIES methodiek welke is onderzocht en effectief bewezen door de Universiteit van Utrecht. KIES was de eerste Nederlandse interventie voor begeleiding van het kind bij scheiding waarmee jarenlange expertise is opgedaan met het werken met en voor kinderen bij scheiding.

Welke ervaring is er opgedaan met het KIES Kindplan?
Het KIES Kindplan is sinds 2007 in ontwikkeling. Het is naast het voeren van het KIES Kindgesprek als proef door (KIES) mediators, advocaten, (KIES) coaches in gebruik genomen. Kinderen beter betrekken bij scheiding een het KIES Kindplan is inmiddels breder toegankelijk gemaakt, zodat (jeugd)professionals kinderen en ouders beter kunnen begeleiden bij het maken van een haalbare afstemming voor de omgang en opvoeding na scheiding.
Het KIES Kindplan is voor kinderen, ouders en professionals een hulpmiddel om in kaart te brengen wat kinderen willen en wensen zodat ze gemakkelijker met hun ouders in gesprek kunnen om dit kenbaar te maken. Het is een waardevolle toevoeging voor het ouderschapsplan en draagt bij om tot een passend ouderschapsplan te komen voor de leden van het oorspronkelijke gezin.
Het KIES Kindplan is sinds 2022 officieel voor breder gebruik toegankelijk gemaakt. De officiële presentatie was op: 9 september 2022, de dag van de scheiding. De presentatie van het KIES Kindplan kwam op het NOS Jeugdjournaal.

Wat zegt het kinderrechtenverdrag specifiek over de rechten van het kind bij scheiding?
Er zijn meerdere kinderrechten die van toepassing zijn bij scheiding. In het kinderrechtenverdrag staat bijvoorbeeld in artikel 9 IVRK, dat kinderen bij hun ouders moeten kunnen wonen en opgroeien. Als dat niet kan door bijvoorbeeld een scheiding, dan moeten kinderen in ieder geval contact met beide ouders kunnen houden. Ook in de Nederlandse wet is bepaald dat kinderen recht hebben op contact met beide ouders. Alleen als het niet goed voor hen is kan het contact worden beperkt of zelfs even helemaal worden verbroken. Het beperken of zelfs ontzeggen van contact mag niet zomaar en daar wordt door rechters ook streng naar gekeken. Kinderen mogen volgens het verdrag, vertellen wat zij vinden. Een rechter moet bij scheiding rekening houden met de mening én het welzijn van kinderen.
In  artikel 12 IVRK staat dat kinderen recht hebben op hun mening en om betrokken te zijn bij de besluiten die over hen worden genomen. De rechter moet serieus naar de mening van het kind luisteren, maar dit betekent niet dat hij/zij de mening van het kind ook altijd zal volgen. De rechter is diegene die de uiteindelijke beslissing neemt.
In Nederland is het zo geregeld dat als een kind 12 jaar of ouder is, de rechter verplicht is om de mening van het kind mee te wegen in zijn beslissing. Voor kinderen onder de twaalf is dit volgens de Nederlandse wet niet verplicht maar kan het wel. De rechter bekijkt dan of het kind goed genoeg begrijpt wat er aan de hand is. Een kind kan niet verplicht worden om zijn mening te geven.
Bij het KIES Kindplan zijn een aantal kinderrechten die van toepassing zijn in kindertaal opgenomen.

Hoe moet er worden omgegaan met de informatie en wensen die het kind heeft in het KIES Kindplan?
Uitdrukkelijk stellen we dat wat kinderen stellen en wensen ook een moment opname is. Dat wat ze vertellen en schrijven, is wat ze vanuit hun leeftijd en ervaring en zicht op hun werkelijkheid op dat moment kunnen delen met volwassenen. Kinderen hebben desondanks recht op hun stem voor alles dat hun leven aangaat. Het is nodig dat kinderen mogen vertellen wat belangrijk is voor hen, omdat het zoveel impact en invloed heeft op de rest van hun leven en daardoor op hun welzijn en ontwikkeling.
Het geeft hen het gevoel dat hun mening telt, helpt in gesprek te blijven met hun ouders, geeft hen meer grip op hun situatie en helpt hen vertrouwen in volwassenen en zichzelf (her)vinden of behouden.
Volwassenen hebben en houden de verantwoordelijkheid om de juiste haalbare besluiten te nemen, gericht op de rechten van en verantwoordelijke keuzes voor het kind, en vanuit het totaal van de wensen en behoeftes van het oorspronkelijke gezin.

Werken alle juristen en rechtbanken met het KIES Kindplan?Het KIES Kindplan wordt sinds 2022 gebruikt en kan ook worden toegevoegd aan de stukken voor de rechtbank om een scheiding aan te vragen. Afhankelijk van de kennis en kunde over kinderen, de ontwikkeling van kinderen en ervaring in het praten met kinderen werkt een mediator of advocaat al dan niet zelf met het KIES Kindplan of wordt samengewerkt met een ervaren KIES coach/jeugdprofessional.

Ouderschapsplan en KIES Kindplan
Het KIES Kindplan kan naast het ouderschapsplan als onderdeel worden ingevoegd of los gebruikt worden door mediators en advocaten, bijvoorbeeld een KIES Mediator. Bij twee betrokken advocaten adviseren we dat een mediator al dan niet in samenwerking met een gespecialiseerde jeugdprofessional, bijvoorbeeld een KIES coach, het KIES Kindplan met het kind invult. Het model KIES Kindplan is eigendom van het Expertisecentrum Kind en Scheiding.

Professionele begeleiding bij scheiding
Voor professionele en effectief bewezen begeleiding bij scheiding zijn er meerdere interventies, waaronder KIES, te vinden in de databank effectieve jeugdinterventies van het Nederlands Jeugd Instituut, het NJI.
KIES professionals zijn in Nederland in elke provincie beschikbaar en te vinden via de website www.kiesvoorhetkind.nl

Expertisecentrum Kind en Scheiding
Het KIES Kindplan blijft (waar nodig) in ontwikkeling en wordt vernieuwd als er nieuwe ontwikkelingen en inzichten zijn met betrekking tot kinderen in een scheiding en hun rechten. Ga voor de laatste versie van het KIES Kindplan naar www.kieskindplan.nl

Hoe kom ik als ouder of professional aan een KIES Kindplan?
Ben je ouder? Informeer dan bij de betrokken (KIES) mediator of advocaat of KIES professional over het werken met het KIES Kindplan.
Professionals kunnen via de website www.kiesvoorhetkind.nl de nieuwste versie van het KIES Kindplan in de verschillende versies downloaden. De laatste beschikbare versie van het KIES Kindplan staat steeds online.

Foto Moniquee Claes

Wie onderschrijven o.a. het gebruik van het KIES Kindplan?
Staat je organisatie er niet bij en willen jullie ook actief kenbaar maken dat je kinderrechten bij scheiding belangrijk vindt? Ondersteun je ons initiatief? Laat het ons weten.
De logo's hieronder representeren slechts een klein greep uit de instanties die het KIES Kindplan waardeevol vinden en achter kinderrechten bij scheiding staan.